Trenutna revizija na dan 01:15, 20 maj 2013

61

610

— Bračnost ¹ jednog rođenja (601-3) određuje se u skladu sa pravnim obeležjem zajednice (503-3) iz koje ono proističe. U načelu, bračno ² je ono dete koje su roditelji (112-2) začeli (602-1*) u braku. U praksi, rođenja se razvrstavaju kao bračna ³ i vanbračna ⁴, obično po bračnom stanju majke u momentu porođaja (603-4) sem kod dece iz prekinutih brakova (v. 510-5*). Otuda se, ako je brak sklopljen pre porođaja, i rođenja koja potiču od začeća koja su prethodila ⁵ venčanja (501-4), uglavnom uključuju u bračna rođenja. Vanbračno dete ⁶, koje je u načelu, dete čiji roditelji nisu bili u zakonitom braku u vreme njegovog začeća, može biti, eventualno, priznato ⁷ od jednog ili drugog, ili od oba roditelja; time se pravno utvrđuje njegovo poreklo (114-5). Pozakonjeno dete ⁸ je ono koje je rođeno van zakonitog braka, i koje je venčanjem roditelja dobilo pravni status manje-više sličan statusu bračnog deteta. Uslovi i posledice pozakonjenja ⁶ različiti su u pojedinim zemljama.

• 6. U pojedinim zemljama zakonski se precizira o kakvom je vanbračnom detetu reč. Tako naziv dete preljube, označava dete čiji je roditelj (je-dan ili oba) u vreme njegovog začeća bio u braku s drugim licem; dete rodoskrvlja — dete između čijih je roditelja, u vreme njegovog začeća, postojala smetnja zasnovana na krvnom srodstvu (114-3*) ili na srodstvu po ženidbi ili udaji (113-8); obično vanbračno dete, od roditelja koji nisu bili u braku, a između kojih nije postojala nikakva smetnja za stupanje u brak u vreme začeća deteta.

611

— Rođenja se mogu klasifikovati takođe po redu rođenja ¹, koji može biti određen tako da se uzmu u obzir samo deca iz sadašnjeg braka ² ili pak sva deca rođena od iste majke ³. Red rođenja se uglavnom zasniva samo na broju živorođenih, ali se ponekad uzimaju u obzir takođe i mrtvorođena deca (410-6*). Klasifikacija po redu porođaja ⁴ se vrši računajući sve trudnoće koje su trajale najmanje 20-28 sedmica, uzimajući pri tom višestruke porođaje kao jedan porođaj (v. 603-4). Slična je klasifikacija po redu trudnoće ⁵, kada se računaju sve poznate trudnoće, uključujući i abortuse. Zene se svrstavaju po paritetu ⁶, obično na osnovu broja živorođene dece. Red porođaja žene je od posebne važnosti naročito u akušerstvu. Primipara ⁷, ili prvorotkinja ⁷, je žena koja rađa prvi put, a multipara ⁸, ili višerotkinja ⁸ — žena koja rađa dva ili više puta; nulipara ⁹, ili nerotkinja ⁹, jeste žena koja nije imala dece.

• 5. Izrazi primigravida i multigravida se upotrebljavaju za žene koje su prvi put, odnosno i ranije bile bremenite. Primipara može biti multigravida ako njene prethodne trudnoće nisu bile dovedene do kraja.
• 6. Žena koja nije rodila nijedno živo dete naziva se i žena pariteta nula, a žena koja je rodila samo jedno dete — žena pariteta jedan itd.
• 9. U narodu se kaže i bezdetkinja.

612

— Da bi se izučavala učestalost rađanja ¹, ili razmak između porođaja ¹, u jednom braku (501-2), posmatra se interval između rođenja ². Ovi intervali mogli bi se obuhvatiti pod opštim generičkim nazivom — genezički intervali ². Tako se razmak između momenta sklapanja braka i prvog rođenja u braku naziva protogenezički interval ³, a intervali između sledećih rođenja — intergenezički intervali ⁴. Interval između momenta sklapanja braka i »n-tog« rođenja ⁵ se koristi i prilikom izučavanja razmaka između rođenja. Iako se izraz raspored rađanja ⁶ ponekad upotrebljava u smislu 612-1, on obično označava nastojanje da se porođaji rasporede po želji roditelja, tj. da se njihov razmak planira i kontroliše. Da bi se mogli proučavati periodi u kojima je začeće moguće (637-6), potrebno je uzeti u obzir periode nepostojanja trudnoće ⁷, tj. periode između sklapanja braka (501-4), porođaja (603-4) ili prekida trudnoće (603-5) i narednog začeća (602-1).

* * *