Trenutna revizija na dan 01:15, 20 maj 2013

21

210

— Popisne operacije ¹ (v. 202-1) se odvijaju obično u okviru brižljivo razgraničenih teritorijalnih jedinica — popisnih krugova ³ određenih za svakog popisivača (204-2), ili, eventualno, popisnih rejona ² koji obuhvataju jedan ili više popisnih krugova. U Jugoslaviji, teritorija opštine predstavlja popisni rejon, a popisom u opštini rukovodi opštinska popisna komisija. U gradskim naseljima popisni krug obično obrazuju jedan ili više blokova ⁴ — tj. grupe kuća obično oivičenih ulicama — a u seoskim naseljima kao granice popisnih krugova koriste se, ponekad, neke prepreke: vodeni tokovi (potoci, reke), putevi, železničke pruge, itd. Zbog eventualnih specijalnih analiza, naročito analiza po kvartovima (306-7), ili zbog budućih odabiranja uzoraka (160-1), teritorija velikih gradova ponekad se deli na sektore za sređivanje podataka ⁵ (v. 220-1), za koje se izrađuju posebne statističke tabele; u ovom slučaju, granice popisnih krugova određuju se u okviru sektora za sređivanje podataka.

211

— U većini zemalja, najvažniji događaji (201-3) koji se tiču pojedinaca ili njihovog građanskog stanja unose se u akte o građanskom stanju ¹. Posebni registri, tzv. registri građanskog stanja ² (matične knjige) služe za eventualno izdavanje ovih akata. Tih registara obično ima tri: registar (matična knjiga) rođenih ³, registar (matična knjiga) venčanih ⁴ i registar (matična knjiga) umrlih ⁵. Statistika o građanskom stanju ⁶, ili vitalna statistika ⁶, dobija se ili na primitivan način — uzimanjem podataka iz pomenutih registara — ili se obrađuje pomoću statističkih listića o prirodnom kretanju slanovništva ⁷, koji se popunjavaju prilikom upisa vitalnog događaja u registar.

• 2. registar, m. — registrovati, gl.: upisati u registar; registrovan, prid. prepisati, gl. — prepis, m.: radnja koja se sastoji u vernom prepisivanju u odgovarajući registar nekog akta u celini ili jednog njegovog dela, koji je ustanovljen na drugom mestu, ili pak dispozitiva iz neke presude (511-2*).
  Ne treba mešati registar građanskog stanja sa registrom stanovništva (212-1).
  Registri građanskog stanja nastali su iz ranijih parohijskih knjiga, koje su se vodile po parohijama.
• 3. Ranije se zvala knjiga krštenih.
• 5. Nekadašnji naziv — knjiga sahranjenih.
• 7. Prilikom prijave slučajeva rođenja ili smrti, odnosno prilikom venčanja, matičar, posle upisa u odgovarajuće knjige, popunjava statistički listić o rođenju ili o smrti, odnosno venčanju. Međutim, statistički listić o razvodu popunjava sudija nadležnog suda koji je doneo odluku o razvodu braka. Pošto sud obaveštava o razvodu matični ured gde je brak sklopljen, matičar daje belešku o tome u matičnoj knjizi venčanih. Statistički listići koje ispunjava matičar često sadrže veći broj pitanja od onog što sadrži matična knjiga. Posebnim zakonskim propisima određeno je kada najkasnije treba prijaviti slučaj rođenja, odnosno smrti.

212

— U registar stanovništva ¹ upisuju se svi stanovnici jedne opštine. On se redovno vodi, tako da u svakom trenutku pruža sliku stvarnog stanja stanovništva (201-5) toga područja. U ovom sistemu stalne registracije stanovništva ², ili sistemu stalne kartoteke stanovništva ², svako lice ili svako domaćinstvo ima svoj karton ³ u koji se upisuju najvažniji podaci o licu ili licima koja su u pitanju. Tako ustanovljena kartoteka redovno se dopunjava ⁴ novim podacima o kretanju stanovništva (201-6), a naročito o promenama mesta boravka ⁵ (v. 310-6), čija je prijava neophodna za dobro funkcionisanje sistema. Registar stanovništva se sravnjuje ⁶ sa rezultatima popisa (202-1*) neposredno posle izvršenog popisa. Pored toga, registar se s vremena na vreme, sistematski proverava pomoću specijalnih kontrolnih operacija ⁷.

• 1. Ne treba mešati registar stanovništva sa registrima građanskog stanja (211-2).

* * *